วิธีการปลูกและเลี้ยงดู
ถิ่นกำเนิดของกระบองเพชรมาจากพื้นที่ ที่มีฝนตกน้อย อากาศโปร่ง ถ่ายเทได้สะดวก ได้แก่ พื้นที่ทางตอนใต้ ตอนกลาง ของทวีปอเมริกา และ แอฟริกา
การเลี้ยงกระบองเพชร ก็ควรจะปลูกไว้ในที่ที่มีสภาพเดียวกันในถิ่นเดิม เพียงแต่ให้อาหารมันมากขึ้น อาหารดังกล่าวก็ได้แก่ปุ๋ย และ ดินที่อุดมไปด้วยอาหาร ทางกระท่อมลุงจรณ์ เองจะเน้นในเรื่องของการใช้วัสดุที่หาได้ง่ายในท้องถิ่นเช่น ดินปลูกต้นไม้ทั่วไป มาปรับปรุงด้วยการเพิ่มวัสดุ ที่เพิ่มความโปร่ง เช่น ทรายหยาบ ถ่าน หรือ เศษอิฐแตก และ เพิ่มเติมด้วย ปุ๋ยคอก สิ่งเหล่านี้มีธาตุอาหารที่ดีสำหรับต้นกระบองเพชรอยู่แล้ว ถ้าได้อยู่ในสภาวะแวดล้อมที่เหมาะสมก็จะอยู่ในสภาพที่สวยงามอย่างที่ไม่อาจจะลืมได้เลยทีเดียว ต้นไม้ในกลุ่มกระบองเพชรนี้จะเป็นต้นไม้ที่มีความทนต่ออากาศร้อน และแสงแดดได้ดีเป็นส่วนใหญ่ แต่ไม่ทนต่อความชื้นและร่มเงา ถ้านำต้นไม้ไปอยู่ในที่ร่มมากๆ ก็จะโทรม และตายได้ในที่สุดสาเหตุมาจากความชื้น ลักษณะที่พบเห็นได้ว่าต้นกระบองเพชรอยู่ในที่ร่มจนเกินไปจะมีลักษณะคร่าวๆ ดังนี้
- ลำต้นยืดยาว ผิดทรงจากที่ควรจะเป็นหรือ ที่เคยเป็น
- รากเน่าเนื่องมาจากความชื้นในดินยังชื้นอยู่ แล้วรดน้ำ ซ้ำไป
- มีเชื้อราเกิดขึ้นในส่วนใดส่วนหนึ่งของต้นกระบองเพชร
- หนามหดสั้นกว่าปกติ
ปัจจัยสำคัญของการเลี้ยงกระบองเพชรขึ้นอยู่กับ องค์ประกอบดังนี้ นะครับ
แสงแดด
น้ำ
ดิน
ปุ๋ย
1.แสงแดด
แสงแดดที่เหมาะสมกับกระบองเพชร อยู่ที่ประมาณ 65% - 100% แล้วแต่ชนิดและการฝึกฝนของผู้เพาะเลี้ยง ในการพรางแสงจะใช้วัสดุที่แตกต่างกันไป เช่น ซาแรน 50% เป็นต้น ถ้ากะความเข้ม และ ช่วงเวลาของแสงไม่ถูกก็ใช้แดด ประมาณ ครึ่งวันเช้า จะเป็นเวลาที่ดีที่สุดที่กระบองเพชรต้องการ แค่ลองสังเกตมุมที่แดงส่องในตอนเช้า ประมาณ 3-5 ชั่วโมง แล้วเอาต้นกระบองเพชรไปวาง ก็น่าจะพอกับความต้องการ ส่วนต้นไม้เล็กๆ ก็จะต้องการแดดน้อยหน่อย ถ้าต้นไม้ที่โตแล้วก็ต้องการแดดมาก อันนี้เป็นเรื่องธรรมดาของกระบองเพชรครับ
2. น้ำ 
การให้น้ำต้นกระบองเพชรนั้น ขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายประการด้วยกัน ดิน แดด และ ลมด้วย ถ้าโดยแดดมากน้ำก็จะต้องให้มากตาม ถ้าโดยลมมาก ก็ต้องรดน้ำมากด้วย ถ้าดินโปร่ง ก็ต้องรดน้ำบ่อย ถ้าดินเนื้อแน่น แห้งช้า ก็รดน้ำน้อยได้ แต่จะให้บอกเป็นตัวเลขแน่นอนไม่ได้ว่า กี่วัน 2-3 วัน ต่อ ครั้ง หรือ ทุกวันก็ยังเป็นไปได้ ขึ้นอยู่กับว่า ดินที่ใช้อมน้ำหรือเปล่า ถ้าดินอมน้ำมาก ก็รดน้ำไม่บ่อยได้ ถ้าดินไม่อมน้ำ ก็ต้องรดบ่อยหน่อย อันนี้ก็ต้องสังเกตเอานะครับ ต้องแยกให้ออกทีละอย่างก่อนเช่น
1. ถ้าดินโปร่ง ลมแรง แดดแรง ต้นไม้ก็จะเหี่ยวเลยนะครับ ควรจะรดน้ำบ่อยหน่อย
2. ถ้าดิน เนื้อค่อนข้างอมน้ำ แดดแรง ไม่มีลม ก็ไม่จำเป็นจะต้องรดน้ำบ่อย แต่ถ้าดินแห้งจัดต้องรดให้ชุ่มเลยนะครับ เพราะถ้าดินมันแข็ง มันอมน้ำช้า จะต้องใช้เวลานานหน่อย กว่าน้ำจะซึมผ่านเนื้อดินจนชุ่ม พอที่จะให้รากของต้นไม้ดูดน้ำไว้จนอิ่มพอเลี้ยงลำต้นได้
ลองดูวิธีสังเกต ดังนี้นะครับ
แดดน้อย รดน้ำน้อย แดดมาก รดน้ำมากได้
ไม่มีลม รดน้ำน้อย ลมแรง รดน้ำมากได้
ดินแน่น รดน้ำน้อย ดินโปร่ง รดน้ำมากได้
ทั้งนี้ยังต้องใส่ใจในเรื่องของสายพันธุ์ด้วย บางสายพันธุ์ ชอบน้ำ บางสายพันธุ์ ไม่ชอบน้ำ โตไว โตช้า มีความ
แตกต่างต่อการให้น้ำเหมือนกันนะครับ เพราะว่ากระบองเพชรที่จริงแล้วเป็นพืชที่อยู่ในสถานที่ที่แตกต่างกันก็เยอะ นิสัยก็เลยแตกต่างกันด้วย
3. ดิน
มาคุยกันเรื่องดินดีกว่า ดินอะไรดีหนอ ดินที่ไม่อมน้ำมากจนเกินไปครับ เป็นคำตอบสุดท้าย ดินกลางๆ จะให้ได้กับไม้ได้หลายชนิด ทั้งกระบองเพชร และไม้อวบน้ำ ข้อควรสังเกต ก็คือ
1. มีการระบายน้ำได้ดี
2. อาหารพอ
3. ราคาถูก
4. หาได้ง่าย
อะไรก็ได้ครับ ไม่จำเป็นต้องมีสูตรตายตัวเลย ของกระท่อมลุงจรณ์ ก็ใช้ ดินร่วน ปุ๋ยคอก ใบไม้ผุ และ ขุยมะพร้าว อย่างละ 1 ส่วน ทราบหยาบ 4 ส่วน ครับ ลองสร้างสูตรดินของคุณเองดูบ้างไหมครับ สนุกดีเหมือนกันนะ
4. ปุ๋ย
ปุ๋ยธรรมชาติที่เป็นส่วนผสมในดินปลูก จะเป็นอาหารหลักอยู่แล้ว ส่วนปุ๋ยเคมีทรางราก เป็นอาหารเสริม ปุ๋ยเคมีทางใบบ้าง เป็นอาหารที่ใช้ในขณะที่ รากมีปัญหา หรือ ต้องการเร่งให้เห็นผลไว ก็อาจจะใช้เป็นบางช่วง ระยะเวลาในการใส่ ก็แล้วแต่ความเหมาะสมครับ ประมาณ เดือนละ 1 - 2 ครั้งก็ไม่มากไม่น้อยจนเกินไปครับ
กระถาง ขนาดกระถางมีผลต่อการใช้ดินและน้ำด้วยนะครับ ถ้ากระถางใหญ่แล้วให้ดินที่เนื้อแน่น ต้นไม้จะมีปัญหาเน่าง่ายนะครับ เพราะต้นไม้จะได้รับน้ำเกินความจำเป็น แต่ถ้าเป็นดินที่เนื้อแน่นอยู่ในกระถางเล็ก ก็จะทำให้ความชื้น ไม่มากเกินไปนะครับ ก็จะเห็นว่าต้นไม้ที่อยู่ในกระถางที่พอดีกับต้น ใช้ดินพอดีกับกระถาง จะโตไวมาก ทั้งๆที่ไม่ต้องให้ปุ๋ยเสริม
เป็นไงบ้างครับ ที่กล่าวมาทั้งหมดไม่ได้ยากเลยใช่มั้ยครับกับการปลูก และ เลี้ยงกระบองเพชร กระบองเพชรเป็นไม้เลี้ยงง่ายครับ ขอเพียงแค่มีความเข้าใจเท่านั้นเองครับ ต่อไปติดตามวิธีการขยายพันธุ์ของกระบองเพชรได้เลยครับ มีอยู่ 3 วิธี ครับ
1. การเพาะเมล็ด
2. การปักชำ
3. การตัตต่อยอด
